نت سنتور

حال می توان در انتهای هر پایه به جای یک مضرای چپ از دو مضراب چپ استفاده کرد که این امر به دو صورت میسر است. ۱-مضراب پاملخی به صورت تریوله ( در کتاب سی قطعه چهارمضراب از همین شیوه استفاده شده است) ۲- دومضراب چپ که در این صورت دو نت انتهایی که با مضراب چپ اجرامی شوند به صورت سه لاچنگ نوشته می شوند. حال به نت قسمتی از چهارمضراب شور پایور دقت نمایید:

سال ها بعد از ساخته شدن این چهارمضراب توسط فرامرز پایور چهارمضراب دیگری توسط پرویزمشکاتیان ساخته شد که براساس همین پایه حرکت می کرد و از لحاظ جمله بندی و ساختار کاملاً تحت تاثیر همین اثر بود. پایۀ چهارمضراب شور پرویز مشکاتیان به چند صورت قابل اجراست که در اینجا سه حالت آن از لحاظ محل اجرای دومضراب چپ بررسی می شود. در حالت اول می توان دومضراب چپ را روی سُل طرف سفید اجرا کرد که از لحاظ ساختاری کاملاً شبیه به چهارمضراب کتاب سی قطعه اثر فرامرز پایور می شود. نت این قطعه به صورت زیر است:

در حالت دوم می توان دومضراب چپ را روی سل پشت خرک اجرا کرد:

در حالت سوم دو مضراب چپ روی نت سُل و دوی پشت خرک به صورت زیرمتغیر خواهدبود.

حالا پس از این سه حالت به قسمتی از نت  چهارمضراب شور ساخته پرویز مشکاتیان دقت نمایید:

می بینیم که این دو قطعه از لحاظ ساختار و فرم اجرا کاملا شبیه به هم هستند. برای همین به مقایسۀ دو جمله از هر دو چهارمضراب می پردازیم، تا مشخص شود حتی جمله بندی این دو اثر بر مبنای یک ساختار مضرابی صورت گرفته است. به این جمله و نوع مضراب ها از  چهر مضراب شور فرامرز پایور دقت کنید:

حالا به جمله ای از چهارمضراب شور پرویز مشکاتیان توجه کنید که بر اساس همان موتیف چهار مضراب اول ساخته شده اس

 معرفی بیشتر دومضراب چپ
دومضراب چپ همان طور که قبلاً هم معرفی شد، یکی از تکنیک های متداول در سنتور نوازی است که از دو مضراب اقتباس شده و حالت اجرایی آن شبیه سرمضراب است.

 موتیف زیر نمونه ای از تکنیک دومضراب چپ می باشد:

برای آشنایی بیشتر با حالت صحیح اجرای دومضراب چپ به قطعه گرایلی شستی از کتاب ردیف ابتدایی فرامرز پایور توجه کنید که در این جا سعی شده به دو صورت اجرا شود؛ اول به حالت اصلی یعنی سرمضراب و سپس با دو مضراب چپ.

الف – اجرای گرایلی شستی با حالت سرمضراب (اصلی)

ب – اجرای گرایلی شستی با حالت دومضراب چپ

یکی از ویژگی های اجرای دومضراب چپ ، آزاد بودن دست راست در حین اجراست برای همین در اجرای دومضراب چپ دست راست به واسطۀ آزادی عملی که دارد می تواند پرش های متعدد داشته باشد.

البته این نکته هم قابل ذکر است که چون در در حین اجرای دو مضراب چپ تمام نیروی دست چپ نوازنده معطوف زینت ها است، برای همین اجرای زینت حتماً باید روی یک نت باشد.

در غیر این صورت باید اجرای مورد نظر ما با سرمضراب طراحی شود. به مثال های زیر توجه کنید:

یکی از قطعاتی که در آن از این نوع دو مضراب چپ استفاده زیادی شده، چهارمضراب شور می ساخته «اردوان کامکار» است که در نوار «ماهی برای سال نو» منتشر شده است. به قسمتی از نت و اجرای این قطعه توجه کنید.

این قطعه در این جا به دو شکل اجرا شده است؛ در مرحله نخست به صورت ساده از یک مضراب چپ استفاده شده و در مرحلۀ دوم از دوچپ. توجه کنید که هنگام استفاده از دومضراب چپ چقدر لحن کار عوض شده و کار شکل کامل تری به خود می گیرد.